Uiergezondheid

Uiergezondheid
Gezonde uiers staan vaak garant voor veel werkplezier, of u nu zelf melkt of dit door een automatisch melksysteem laat doen. Mastitis geeft doorgaans veel ergernis, niet alleen door de directe kosten die eraan verbonden zijn, maar zeker ook door het extra werk dat het met zich meebrengt en de onzekerheid of de koe weer helemaal gezond zal worden en volop in productie komt.

Rendement
Uiergezondheidsproblemen staan een goed rendement van uw veestapel in de weg. Bedenk dat veel mastitisgevallen of een hoog tankmelkcelgetal u gewoonweg veel geld kosten. Afgezien van de behandelingen bestaan de grootste kosten uit een verminderde productie, vervroegde afvoer en extra werk. Een verhoogd tankcelgetal (250 of meer) kost op een bedrijf met 100 koeien al snel 15.000 liter melk op jaarbasis ten opzichte van een gezond tankcelgetal (lager dan 150). Verder zal er een verhoogde gedwongen afvoer zijn met als gevolg een hogere afschrijving van de opfokkosten per liter melk. Tevens heeft mastitis een negatieve invloed op de vruchtbaarheid.

Soorten mastitis
Bij mastitis onderscheiden we grofweg twee vormen: de klinische mastitis en de subklinische mastitis. Van klinische mastitis spreken we als de ontstekingsverschijnselen uiterlijk waarneembaar zijn zoals afwijkende melk (kleur/vlokken/geur), gezwollen uier of kwartier, soms gepaard met koorts en vaak met pijnlijkheid van het uier. Zo’n mastitis kan redelijk mild verlopen tot zeer ernstig met in sommige gevallen zelfs levensbedreigende situaties. Bij subklinische mastitis zijn deze verschijnselen vaak veel subtieler of zelfs afwezig. Vaak is een verhoogd celgetal het enige dat waargenomen wordt en bij grondige controle ook regelmatig een wat harder, vlezig kwartier.

Oorzaken
Of een koe of vaars mastitis krijgt kan van vele factoren afhankelijk zijn. In ieder geval zal het uier blootgesteld moeten worden aan de bacterie welke de ontsteking veroorzaakt. Dit wordt vaak aangeduid als de infectiedruk. Daarnaast leidt gelukkig niet elke blootstelling ook tot een ontsteking. Hierbij speelt de weerstand van de koe een essentiele rol. Het risico op het ontstaan van een ontsteking wordt groter op het moment dat de infectiedruk groter wordt en/of de weerstand minder.

Bacterien
Mastitis kan door diverse soorten bacterien veroorzaakt worden. De manier van besmetten en de wijze van opbouw van de besmettingsdruk zijn nogal eens verschillend. Daarom is het van wezenlijk belang om via bacteriologisch onderzoek (BO) de oorzaak van de problemen te achterhalen. Immers om de beste preventieve maatregelen te nemen om de infectiedruk te verlagen zul je moeten weten met welke kiem je te maken hebt. DGC Twente heeft een eigen laboratorium waarin bacteriologisch onderzoek plaatsvindt. Indien nodig worden tevens antibiogrammen (ABG) ingezet. Dit zijn gevoeligheidsbepalingen om te achterhalen voor welke antibiotica de gevonden kiemen goed gevoelig zijn en tegen welke ze eventueel resistent zijn.

Weerstand
Enorm belangrijk in de preventie van mastitis is de weerstand van de koe. Die weerstand moet in dit kader gezien worden als het vermogen van de koe om te reageren op een infectie. Heel veel factoren zijn van invloed op die weerstand waaronder voeding, droogstandsmanagement, afkalven en opstarten van de nieuwmelkte dieren inclusief de vaarzen, huisvesting en klimaat, conditieverloop en het optreden van andere aandoeningen of ziektes (melkziekte, slepende melkziekte, leververvetting, baarmoederontstekingen etc).

Risicoperiode
Hoewel mastitis gedurende de hele lactatie en droogstand voor kan komen, zien we een toename rond het moment van afkalven tot in de eerste maanden van de lactatie. Ook kort na droogzetten komen nog wel eens problemen voor. Hieruit blijkt het belang van een goed droogzet- en droogstandsregiem, met een goede transitie naar de lactatie en veel aandacht voor de nieuwmelkte koe.

Uiergezondheid aanpakken
​Wilt u weten of de uiergezondheid op uw bedrijf beter kan en wilt u meer werkplezier en een hoger rendement van uw koppel koeien, laat het weten aan een van onze 7 geborgde rundveedierenartsen.